Şikayet hakkı, bir suçun mağduru olmuş veya suçtan zarar görmüş olan kişinin, suçun savcılık tarafından soruşturulması veya mahkemeler tarafından kovuşturulması için ilgili mercilere başvuru hakkıdır. Bu hak suçun mağduruna veya suçtan zarar gören kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olup başkaları tarafından kullanılamaz.

 

Şikayet Hakkı Nerede Kullanılır

Ceza Muhakemeleri Kanunu’nun “İhbar ve Şikayet” başlıklı 158. maddesi, şikayet hakkına sahip olan suçtan zarar gören veya suçun mağduru olan kişinin şikayet hakkını hangi makamlara yönelterek kullanabileceğini düzenlemiştir. Bu makamlar:

• Cumhuriyet Başsavcılığı

• Kolluk makamları

• Valilik, kaymakamlık veya mahkeme

• Yurt dışında işlenen ve Türkiye’ de takibi gereken suçlarda Türkiye’nin elçilik ve konsoloslukları

• Bir kamu görevinin yürütülmesiyle bağlantılı olarak işlendiği iddia edilen bir suç nedeniyle, ilgili kurum ve kuruluş idaresi

Şikayet hakkı kullanılırken uyulması gereken herhangi bir şekil şartı yoktur. Şikayet hakkı yazılı olarak kullanılabileceği gibi, bir tutanağa kaydı suretiyle sözlü şekilde olabileceği de CMK’nın 158. maddesinin devamında düzenlenmiştir.

Şikayet Hakkının Kullanılmasında Hak Düşürücü Süre

Türk Ceza Kanunu kapsamında kimi suçların soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı iken, kimi suçlarda soruşturma ve kovuşturmaya başlanabilmesi için, şikayet aranmamaktadır. Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı suçlarda şikayet hakkı, süresiz bir hak olmayıp, hakkın kullanılması hak düşürücü süreye bağlıdır.

TCK’nın 73. maddesi gereği, şikayet hakkı olan kişi, fiili ve failin kim olduğunu  bildiği veya öğrendiği günden itibaren 6 ay içinde şikayet hakkını kullanmalıdır.

Hak Düşürücü Süre Dolduktan Sonra Şikayet Hakkının Kullanılması

TCK m.73’te düzenlenen hak düşürücü sürenin dolması halinde, suçun mağduru veya suçtan zarar gören olan kişinin şikayet hakkı sona erecektir. Ancak şikayet hakkına sahip olanlar birden fazla ise ve şayet içlerinden biri, hak düşürücü şikayet süresini geçirerek şikayet hakkını kaybetmişse, diğer şikayet hakkı sahiplerinin hakları bundan etkilenmeyecektir. Başka bir deyişle, şikayet hakkı sahiplerinin her biri için 6 aylık hak düşürücü süre, kendileri açısından fiili ve failin kim olduğunu bildikleri veya öğrendikleri günden itibaren hesaplanacaktır. 

Şikayetten Vazgeçmenin Sonuçları

Şikayetten Vazgeçme

Şikayetten vazgeçme, şikayet etme hakkını kullanan bir suçun mağduru veya suçtan zarar gören kişinin, soruşturma aşamasında ve kararın kesinleşmesine kadar olan kovuşturmanın her aşamasında şikayetini geri çekmesidir. Şikayetten vazgeçme hakkı da şikayet hakkında olduğu gibi kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olup bu hak, kararın kesinleşmesine kadar kullanılabilmektedir. Kararın kesinleşmesinde sonra şikayette vazgeçmek mümkün değildir. Bu halde TCK’nın 73. maddesinin 4. fıkrası gereği, cezanın infazına devam olunur. 

Şikayetten Vazgeçme, Soruşturma ve Kovuşturma Sürecini Nasıl Etkiler?

Şikayetten vazgeçme hakkının soruşturma aşamasında kullanılması ile soruşturma sona erer. Kovuşturma şikayetten vazgeçme hakkının kullanılması ise, davayı düşürür. Soruşturmanın her aşamasında bu hak kullanılabilirken yukarıda belirttiğimiz üzere kovuşturma aşamasında şikayetten vazgeçme hakkı hükmün kesinleşmesine kadar kullanılabilecektir. Hükmün kesinleşmesinden sonra şikayetten vazgeçme beyanında bulunulması, cezanın infazına engel olmayacaktır.

Birden Çok Şüpheli ve/veya Sanık Bulunan Hallerde Şikayetten Vazgeçme, Diğer Şüpheli ve/veya Sanıkları Etkiler Mi?

Suçun iştirak halinde işlenmesi durumunda, suçtan zarar görenin ya da mağdurun bir veya birden çok şüpheli ve/veya sanık hakkında şikayetinden vazgeçmesi, diğer tüm şüpheli ve/veya sanıkları da kapsayacak şekilde şikayetten vazgeçilmiş sayılması sonucunu doğurur.

Diğer taraftan ceza yargılamasında “şüpheli” ve “sanık” ifadelerinin kimlere dendiğine ve bu iki kavram arasındaki farklılıklara dair daha detaylı incelememize Şüpheli ve Sanık Ne Demektir? makalemizden ulaşabilirsiniz. 

Sanığın Şikayetten Vazgeçmeyi Kabul Etmemesi

Yukarıda bahsedilen ve şikayetten vazgeçmeye bağlanmış olan sonuçlar bu vazgeçmeyi kabul etmeyen sanığı etkilemez. Zira, kovuşturma aşamasında şikayetten vazgeçilmesi halinde dava düşecek iken, yargılanıp aklanmak isteyen sanık şikayetten vazgeçmeyi kabul etmeyebilir. Netice itibariyle, TCK’nın 73. maddesinin 6. fıkrası gereği, şikayetten vazgeçmenin etkilerini doğurabilmesi, sanığın kabulüne bağlıdır.